Thực hiện đồng bộ các giải pháp chống hạn, xâm nhập mặn

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino đạt cường độ mạnh kỷ lục và kéo dài, chưa có dấu hiệu suy giảm, hiện nay tình hình hạn hán và xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh Quảng Trị đang diễn biến phức tạp. Để hạn chế thấp nhất thiệt hại do thời tiết cực đoan gây ra, cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp chống hạn, xâm nhập mặn.

Chuyển đổi cơ cấu cây trồng là một trong các giải pháp để ứng phó với khô hạn, xâm nhập mặn

Tổng lượng mưa khu vực tỉnh Quảng Trị đến hết năm 2015 bình quân đạt 78% so với trung bình nhiều năm cùng kỳ đã dẫn đến tình trạng mực nước đầu vụ đông xuân ở các hồ chứa lớn trên địa bàn như La Ngà, Kinh Môn, Trúc Kinh, Ái Tử… đều rất thấp so với thiết kế. Đặc biệt, hồ chứa nước thủy lợi - thủy điện Quảng Trị hiện chỉ đạt khoảng 120 triệu mét khối, bằng 73% dung tích thiết kế; các hồ chứa nhỏ do địa phương quản lý mới trữ nước đạt 60 - 70% dung tích thiết kế. Theo báo cáo của Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường), trên sông Thạch Hãn xâm nhập mặn đã đến khu vực thị xã Quảng Trị, vào thời điểm thủy triều cao độ mặn đo được đạt 2,1 %0 (g/l), thời điểm thủy triều thấp đạt 1,2%0. Trên sông Hiếu xâm nhập mặn đã lên đến khu vực xã Cam Hiếu (huyện Cam Lộ), vào thời điểm thủy triều cao độ mặn đạt 5,1%0, thủy triều thấp độ mặn đạt 3,6%0. Trên sông Bến Hải, xâm nhập mặn đã vượt xa khu vực cầu Tiên An (xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Linh) từ 5 - 7 km, lúc thủy triều cao độ mặn ở khu vực này đạt 10,4%0…Với tình hình trên và thông tin dự báo khí tượng thủy văn của cơ quan chức năng, khả năng thiếu hụt nguồn nước, hạn hán, xâm nhập mặn sẽ diễn ra gay gắt từ cuối vụ đông xuân và kéo dài đến hết vụ hè thu năm 2016, ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất, sinh hoạt của nhiều người dân trong tỉnh.

Ông Võ Văn Hưng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT cho biết, vụ đông xuân 2015 - 2016 toàn tỉnh gieo cấy 25.959 ha lúa, đến thời điểm này cơ bản đảm bảo đủ nguồn nước tưới. Theo dự báo, nguồn nước ở các hồ chứa lớn trên địa bàn thời gian tới chỉ đạt khoảng 55 - 65%, hồ chứa nhỏ đạt 40 - 50% dung tích thiết kế nên sản xuất vụ hè thu sẽ gặp rất nhiều khó khăn, qua tính toán sơ bộ sẽ có khoảng 1.386 ha đất lúa không thể sản xuất, chiếm khoảng 6% tổng diện tích sản xuất lúa của toàn tỉnh. Trong đó, những địa phương có khả năng bị khô hạn nặng nhất là Gio Linh khoảng 530 ha, Vĩnh Linh khoảng 390 ha và một phần diện tích của huyện Cam Lộ.

Theo ông Võ Văn Hưng: “Để hạn chế thấp nhất ảnh hưởng của khô hạn, xâm nhập mặn đối với sản xuất nông nghiệp thì giải pháp cơ bản là phải tập trung chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Tùy theo tính chất đất và điều kiện độ ẩm, các địa phương lựa chọn cây trồng cạn phù hợp để chuyển đổi trên đất trồng lúa như đậu xanh, ngô, vừng, khoai lang, trồng cỏ nuôi bò… Trong đó cần ưu tiên chọn cây đậu xanh là cây trồng chính trên diện tích đất lúa thiếu nước tưới vụ hè thu 2016. Để thực hiện tốt việc chuyển đổi cần chủ động triển khai sớm, đảm bảo thu hoạch lúa vụ đông xuân đến đâu, tiến hành làm đất, gieo trồng cây chuyển đổi đến đó để tranh thủ độ ẩm đất và tránh được mưa lũ ở cuối vụ. Thời gian gieo trồng cây chuyển đổi trên đất lúa thiếu nước nên kết thúc chậm nhất trước ngày 20/6/2016”.

Cùng với chuyển đổi cơ cấu cây trồng, các địa phương cần chủ động triển khai có hiệu quả phương án chống hạn cuối vụ đông xuân 2015 - 2016, xây dựng phương án chống hạn vụ hè thu 2016; chủ động mọi phương tiện, nhân lực để chống hạn khi cần thiết; quan tâm chống hạn cho các cây công nghiệp dài ngày như hồ tiêu, cà phê và các loại cây khác. “Chúng tôi sẽ chú trọng hướng dẫn bà con nông dân thực hiện đúng lịch thời vụ và sử dụng các giống lúa ngắn ngày và cực ngắn cho vụ hè thu. Áp dụng các biện pháp tưới luân phiên ngay từ đầu vụ, tận dụng tối đa các nguồn nước tưới và thường xuyên tổ chức khơi thông dòng chảy, tu sửa, nạo vét kênh mương, các cửa dẫn nước cũng như chuẩn bị các loại máy bơm dự phòng để đối phó với khô hạn”, ông Nguyễn Văn Thức, Phó Trưởng phòng NN - PTNT huyện Gio Linh nói.

Để hạn chế thấp nhất thiệt hại cho đàn gia súc do khô hạn gây ra, các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn người dân ở xa nguồn nước có phương án chủ động tích nước tại các hộ gia đình, trang trại, đồng thời thực hiện các biện pháp chăm sóc, nuôi dưỡng đàn gia súc trong điều kiện thiếu hụt nguồn nước theo hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật. Bên cạnh sản xuất, việc bảo đảm nguồn nước phục vụ sinh hoạt cho nhân dân trong điều kiện khô hạn, xâm nhập mặn diễn biến phức tạp cũng quan trọng không kém. Vì vậy, các địa phương, đơn vị cần khơi thông dòng chảy đến trạm bơm cho công trình sử dụng nước mặt, sửa chữa, thay thế các tuyến đường ống dẫn nước; điều tiết và sử dụng nước nước hợp lý, chống thất thoát. Đối với các công trình dạng tự chảy cần làm vệ sinh nguồn nước phía thượng lưu, nạo vét bùn đất trước đập ngăn, bể lọc, thực hiện các giải pháp chống thất thoát tại các bể phân phối. Tăng cường công tác truyền thông về sử dụng nước tiết kiệm và bảo vệ các nguồn cung cấp nước…

Về lâu dài, để ứng phó hiệu quả với khô hạn, xâm nhập mặn, giải pháp cơ bản là nghiêm cấm việc phá rừng, phòng cháy rừng và phát triển trồng rừng để tăng khả năng giữ nước. Tập trung điều tra, khảo sát và quan tâm khai thác hợp lý nguồn nước ngầm, đặc biệt ở những khu vực nguồn nước mặt thường xuyên bị cạn kiệt do lượng mưa thấp và mùa khô kéo dài. Quan tâm đầu tư xây dựng các công trình cấp nước bền vững, ít chịu tác động của yếu tố thời tiết./.

Baoquangtri.vn