Mô hình vườn rau canh tác tự nhiên

Trong sản xuất rau màu hiện nay việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) là rất phổ biến. Tuy nhiên bên cạnh mang lại năng suất cao thì chúng còn có những tác hại như ô nhiễm môi trường, tồn dư hóa chất trong sản phẩm làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng. Trước thực tế đó, thời gian qua, được sự hỗ trợ của dự án Bảo vệ môi trường huyện Triệu Phong, Trạm Khuyến nông huyện Triệu Phong đã triển khai các mô hình sản xuất rau theo phương pháp canh tác tự nhiên và bước đầu thu được một số kết quả tương đối khả quan.

Chị Hoàng Thị Yến (ngoài cùng bên trái) cùng với Chuyên gia Chang Pyo Lee và nhân viên dự án huyện trao đổi về vườn rau CTTN

Chúng tôi ghé về thăm mô hình trồng rau màu sạch theo phương pháp canh tác tự nhiên (CTTN) của chị Hoàng Thị Yến hội viên nông dân thôn An Trú xã Triệu Tài. Vườn rau của chị đa dạng chủng loại, nào là cà các loại, rau dền đỏ, gừng, rau lang, cải, xà lách, rau thơm xanh… Theo lời chị kể, giữa năm 2015, thông qua chương trình dự án KOICA của huyện, chị cùng với 4 hộ trong thôn được chọn để thực hiện mô hình trồng rau, nuôi gà sạch theo phương thức canh tác tự nhiên do Tiến sỹ Chang Pyo Lee người Hàn Quốc chuyển giao. Các hộ được tập huấn kỹ thuật về trồng rau sạch theo phương pháp canh tác tự nhiên là không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học hay chất kích thích sinh trưởng mà thay vào đó là chỉ sử dụng phân bón hữu cơ hoai mục được ủ từ các phụ phẩm nông nghiệp, phân xanh và phân động vật… cùng với chế phẩm dinh dưỡng được lên men vi sinh; thuốc trừ sâu bệnh bằng thảo dược được làm ra từ các nguyên liệu sẳn có như gừng, tỏi, ớt,…

Khi chương trình mới triển khai, gia đình chị đăng ký thực hiện với diện tích 200m² để thử nghiệm. Sau khi được cán bộ kỹ thuật hướng dẫn tận tình, bắt tay chỉ việc. Kết thúc vụ đầu tiên, gia đình chị nhận thấy khoảnh rau áp dụng theo phương thức canh tác tự nhiên (CTTN) phát triển tốt, không thấy xuất hiện sâu bệnh, rau mặc dù không nõn nà, xanh mướt như các nơi khác nhưng đổi lại rau ăn có vị đậm đà hơn, đặc biệt là bảo quản được lâu hơn và không gây độc hại cho người sản xuất, người tiêu dùng. Từ đó gia đình chị mạnh dạn áp dụng phương pháp CTTN cho cả vườn, với diện tích lên tới 1000m².

Chị vui vẻ chia sẽ thêm: Kinh nghiệm quá trình sản xuất tôi nhận thấy rằng, các chế phẩm thảo mộc có tác dụng trong phòng trừ sâu bệnh hại rất tốt, nhưng nếu như dịch bệnh bùng phát mạnh với diện rộng, thì sử dụng thảo mộc hiệu quả không cao, nên người sản xuất cần phải nắm quy luật phát triển của sâu bệnh để lách thời vụ và trồng xen kẽ các loại rau, tránh phát sinh dịch bệnh. Ví như vào tháng 11 đến đầu tháng 3 cây cải rất khó trồng bởi bọ nhảy đục lá, do đó vào thời gian này nên trồng các loại rau cúc tần, xà lách, rau cần là thích hợp hơn, còn rau cải trồng vào khoảng tháng 5 đến tháng 10. Sau mỗi vụ nên luân canh cây trồng để hạn chế mầm móng sâu bệnh.

Nói về lợi ích và hiệu quả kinh tế, chị cho hay: “Trước đây khi trồng rau cứ phát hiện có sâu bệnh là nhà tôi lại sử dụng thuốc bảo vệ thực vật để phun. Mặc dù mang áo quần bảo hộ đầy đủ nhưng mỗi lần phun xong vẫn mệt bả cả người. Trong khi với phương pháp canh tác tự nhiên này thuốc trừ sâu bệnh được tạo ra từ gừng, tỏi, ớt... lên men nên rất an toàn cho con người cũng như môi trường. Sau khi biết rau của gia đình tôi được làm theo phương pháp canh tác tự nhiên thì nhiều người đã tìm tới tận vườn để mua về sử dụng, nhiều lúc không có đủ rau để bán. Hiện nay rau của nhà tôi được cửa hàng Nông sản sạch Triệu Phong tại thành phố Đông Hà đặt hàng với giá cả cao hơn so với thị trường 20%”.

Chỉ những luống cà sai quả đang độ thu hoạch, chị bộc bạch: Trên luống đất này trước đây khi canh tác theo cách thông thường, do chủ yếu là sử dụng phân bón hóa học nên cây mặc dù rất xanh tốt nhưng lại không lâu dài, dễ bị héo nhũn, chết rục, cho thu hoạch vài lứa là cây đã tàn. Trong khi trồng theo phương pháp canh tác tự nhiên này cây mặc dù không xanh đượm nhưng đổi lại cây khỏe mạnh, cứng cáp, cho nhiều lứa quả, hầu như không bị chết rục, quả có vị ngọt đậm đà hơn, đưa ra thị trường được người tiêu dùng ưa chuộng. Bình quân cứ 3-5 ngày gia đình tôi thu hoạch 1 lần, khoảng 20 -25kg, với giá bán dao động 5.000 - 7.000 đ/kg, mang lại cho gia đình một khoản thu nhập không nhỏ, nếu ước tính thu hết vụ cũng được 5.000.000đ - 6.000.000 đ. Tính từ lúc gia đình tôi áp dụng CTTN trên toàn vườn rau đến nay, mỗi năm cho thu nhập cũng được 30 triệu đồng. Hiện gia đình tôi đang chuẩn bị nguyên vật liệu làm nhà màng nilon kín trên 2 luống với diện tích 40 m² để thử nghiệm, nếu hiệu quả chúng tôi sẽ mở rộng ra 300-500 m², vườn rau khép kín, liên vụ, có được sản phẩm rau sạch quanh năm cung ứng cho cửa hàng Nông sản sạch và người tiêu dùng được ổn định.

Hiện nay trên địa bàn huyện Triệu Phong, đã có 6 nhóm chuyên sản xuất rau theo phương pháp CTTN tại 4 xã: Triệu Thượng, Triệu Tài, Triệu Trung, Triệu Trạch với tổng diện tích 20.000m². Trong đó có 2 nhóm Thâm Triều xã Triệu Tài và nhóm Nhan Biều xã Triệu Thượng sản xuất theo quy mô tập trung, với tổng diện tích 10.000 m². So với ban đầu, đến nay mô hình đã được mở rộng diện tích gấp 20 lần, đây là điều đáng mừng bởi người dân đã nhận thức được lợi ích mà chương trình đã mang lại./.

Thúy Trần – Trung tâm Khuyến nông tỉnh