Loại bỏ thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá

Trong bối cảnh cộng đồng quốc tế đang nỗ lực xây dựng một tương lai phát triển bền vững cho tất cả mọi người thì thuốc lá vẫn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm có thể tránh được. Ngày Thế giới không hút thuốc lá (31/5) là dịp để làm rõ hơn các rủi ro đối với sức khỏe liên quan đến thuốc lá và ủng hộ các chính sách hiệu quả nhằm giảm thiểu việc tiêu thụ sản phẩm độc hại này.

Nhân Ngày Thế giới không thuốc lá 2015, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi các quốc gia cùng hợp tác để chấm dứt tình trạng thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá. Hiện thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá là một chủ đề rộng lớn nhận được sự quan tâm của toàn thế giới, đặc biệt là về y tế, luật pháp và kinh tế, quản lý và tham nhũng.

Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2015 kêu gọi chấm dứt tình trạng thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá (Ảnh: Khánh Linh)

Thuốc lá – nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong thế kỷ XX, có 100 triệu người chết vì thuốc lá. Sử dụng thuốc lá trên toàn cầu hiện đang gây ra gần 6 triệu ca tử vong sớm mỗi năm, trong đó có hơn 600.000 ca mắc bệnh và tử vong sớm do hít phải khói thuốc của người khác, còn gọi là hút thuốc thụ động. Các trường hợp tử vong do ung thư, bệnh tim, hen suyễn và nhiều bệnh dịch khác có nguyên nhân bắt nguồn từ khói thuốc lá. Nếu như chúng ta không có những hành động quyết liệt, sử dụng thuốc lá sẽ gây ra hơn 8 triệu ca tử vong sớm mỗi năm vào năm 2030.

Sử dụng thuốc lá là yếu tố nguy cơ của 6 trong số 8 nguyên nhân tử vong dẫn đầu thế giới, hơn 80% trong số này sẽ xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Sự chuyển hướng này do chiến dịch tiếp thị của công nghiệp sản xuất thuốc lá toàn cầu đang nhắm đến những người trẻ và người lớn ở những nước đang phát triển. Thêm vào đó, do hiện nay đa số phụ nữ không sử dụng thuốc lá, công nghiệp sản xuất thuốc lá đang vươn ra tấn công mạnh mẽ thị trường tiềm năng này.

WHO khẳng định việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá cũng như những hệ quả của nó đều do con người gây ra, vì thế, hoàn toàn có thể phòng ngừa được.

Sự nghèo đói, bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra không chỉ là vấn đề của riêng một quốc gia nào mà đang trở thành vấn nạn trên toàn cầu. Trước thực tế ngày càng trở nên đáng lo ngại, WHO và các bên đối tác đã chọn ngày 31/5 hàng năm để kỷ niệm Ngày thế giới không thuốc lá nhằm cảnh báo cho công chúng về các mối nguy hiểm đối với sức khỏe có liên quan tới việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá và thuyết phục công chúng nhằm giảm thiểu một cách hiệu quả việc tiêu thụ thuốc lá. Mục tiêu cuối cùng của Ngày Thế giới không thuốc lá là góp phần bảo vệ các thế hệ hiện tại và tương lai khỏi những hậu quả nghiêm trọng, không chỉ đối với sức khỏe mà còn đối với xã hội, môi trường và kinh tế do việc sử dụng thuốc lá và phơi nhiễm với khói thuốc lá thụ động gây ra.

Loại bỏ thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá

Theo một nghiên cứu dựa trên các dữ liệu thuế quan quốc tế, thị trường buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá sẽ có thể lên tới 1 trong số 10 điếu thuốc lá được tiêu thụ trên thế giới. Ủy ban châu Âu ước tính rằng việc buôn bán thuốc lá bất hợp pháp tại Liên minh châu Âu và các nước thành viên gây ra khoản thiếu hụt hơn 10 tỷ euro mỗi năm dưới hình thức thu thuế và hải quan.

Việc buôn bán bất hợp pháp không chỉ là một vấn đề ở các nước có thu nhập cao mà hầu như tất cả các nước trên thế giới đều phải đối mặt, dù ở dạng thức nào. Đối mặt với mối đe dọa của buôn bán thuốc lá bất hợp pháp, cộng đồng quốc tế đã đàm phán và thông qua vào tháng 11/2012 Nghị định thư để loại bỏ buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá, vốn là Nghị định thư đầu tiên của Công ước khung của WHO để kiểm soát thuốc lá.

Thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá không chỉ gây tổn hại tới sức khỏe mà còn tới lợi ích của chúng ta.

Các sản phẩm thuốc lá bất hợp pháp làm cho những người trẻ trở nên "nghiện" vì dễ dàng có cơ hội để thử nghiệm và vì thuốc lá có giá rẻ hơn. Những sản phẩm thuốc lá bất hợp pháp gây hiểu lầm cho trẻ em như cảnh báo sức khỏe không được hiển thị, và trẻ em đôi khi tham gia vào các hoạt động bán hàng bất hợp pháp.

Thương mại thuốc lá bất hợp pháp là một tổn thất cho chính phủ trong các hình thức thu thuế khi các quỹ này có thể đã được chi cho việc cung cấp các dịch vụ công cộng chứ không phải là kết thúc trong tay của bọn tội phạm.

Thương mại bất hợp pháp làm gia tăng tham nhũng và làm suy yếu cơ chế quản lý.

Các công ty sản xuất thuốc lá lợi dụng những sơ hở trong các hệ thống quản lý để tiến hành các hoạt động thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá.

Trước thực trạng đáng lo ngại này, Ngày Thế giới không thuốc lá năm 2015 được kỷ niệm với chủ đề: “Loại bỏ thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá” nhằm nâng cao nhận thức về tác hại đối với sức khỏe do thương mại bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là trong giới trẻ và các nhóm có thu nhập thấp, vì các sản phẩm có giá rẻ hơn thì dễ tiếp cận hơn và phù hợp hơn. Ngoài ra, ngày kỷ niệm này cũng chỉ ra cách thức để đạt được các tiến bộ về sức khỏe và các chương trình chăm sóc, các chính sách chống thuốc lá, áp dụng các cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh và các biện pháp khác được áp dụng làm suy yếu tình trạng buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá.

Bên cạnh đó, đây cũng là dịp để nhìn rõ vai trò của ngành công nghiệp thuốc lá trong việc buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm độc hại này; cũng như nêu bật thực trạng buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá là một cách để tập hợp các âm mưu kiếm rất nhiều tiền, cho phép tài trợ cho các hoạt động phạm tội có tổ chức, như trong các lĩnh vực ma túy, buôn bán trái phép vũ khí và con người, cũng như khủng bố.

Thêm vào đó, Ngày Thế giới không thuốc lá năm nay cũng thúc đẩy việc phê chuẩn Nghị định thư để loại bỏ buôn lậu các sản phẩm thuốc lá, tuân thủ các giao thức và sử dụng nó bởi tất cả các bên tham gia Công ước khung của WHO; cùng làm việc để Nghị định thư nhanh chóng có hiệu lực thông qua việc tham gia tích cực của tất cả các bên liên quan./.

Dangcongsan.vn